Dirk Herman Willem Filarski (1885-1964), Woonwagens op een boerenerf bij Bergen (nieuw in collectie)
olieverf op doek, afm. 34,5 x 51 cm, gesigneerd en gedateerd links onder ‘D.H.W. Filarski 1907’; in oorspronkelijke lijst
herkomst: particulier bezit, door de grootvader van de laatste eigenaar direct bij de schilder gekocht in 1942
prijs: euro 2400
De jonge kunstenaar Dirk Filarski was in 1907 voor de eerste keer in Bergen. Samen met zijn Amsterdamse kunstenaarsvriend Dirk Smorenberg exposeerde hij in de Kolfbaan van Venhuysen op uitnodging van de Vereniging Nut en Genoegen. Filarski toonde landschappen die in Bergen en omgeving waren ontstaan. Dit schilderij dat Filarski tot in de jaren ’40 van de vorige eeuw in zijn bezit had, hing hoogstwaarschijnlijk op deze tentoonstelling.
NB. In de uitgebreide bijlage met afbeeldingen van schilderijen in de monografie ‘D.H.W. Filarski, Zwervend schilder van de Bergense School’ is het eerste afgebeelde schilderij een werk uit 1909. Er zijn dus weinig schilderijen uit de jaren daarvoor bekend.
Dirk Herman Willem Filarski (1885-1964) Safi, Marokko
olieverf op doek, afm. 66 x 82 cm, gesigneerd en gedateerd rechts onder ‘D.H.W. Filarski 1930’
titel op achterzijde doek in handschrift van de schilder: Safi aan de kust Marabout
Prijs: euro 4400
herkomst:
-Collectie Boendermaker. Boendermakernummer: 2747. Inventarisnummer Stedelijk Museum Amsterdam: 914 met titel ‘Safi aan de kust van Marabout’
-Verkocht op de 8e faillissementsveiling van Boendermakercollectie bij veilinghuis Bom in Amsterdam op 21 mei 1958
-Koper onbekend
-Sinds 1973 bij laatste eigenaar.
Een medewerker van het Stedelijk Museum die de ca. 40 Noord-Afrikaanse schilderijen die Boendermaker van de kunstenaar ‘verwierf’ inventariseerde nam de titel van het schilderij verkeerd over: hij zette het woord ‘van’ tussen ‘kust’ en ‘Marabout’, daarmee suggererend dat Marabout een plaatsnaam is.
Een ‘marabout’ is echter in de Maghreb een ascetisch persoon, die gezien wordt als een wijsgeer en ook wel als een heilige wordt beschouwd.
Renée Smithuis schrijft in haar monografie over Filarski ‘Zwervend schilder van de Bergense School’: ‘De namen Marabout en Maraboe waren wel geregeld te vinden in zijn fotodocumentatie en bij tentoongestelde werken maar op de landkaart bleek dat een stuk moeilijker.’ Misverstand opgelost!
Ze vervolgt: ‘Het bedrijvige in de Noord-Afrikaanse steden moet hem aangesproken hebben. Hij ging zijn werken stofferen met figuren. Dat was hoogst zeldzaam in zijn oeuvre. Ineens bevolkten kleurrijke mensenmassa’s de markt van Meknès en de steegjes van Safi’ (beide citaten pag. 46 van de monografie).
Figuren zien we ook op dit schilderij van Safi dat hij begin 1930 maakte. Zijn het ‘marabouts’? Is het witte huis de woning van een marabout?
Safi is een kustplaats aan de Atlantische Oceaan ten noordwesten van Marrakesh. Het was lang in handen van de Portugezen die er vestingwerken bouwden, op het schilderij zichtbaar.