Gerrit Willem van Blaaderen (1873-1935), Stilleven met zonnebloemen
olieverf op board, afm. 57 x 67 cm, gesigneerd rechts onder en nogmaals gesigneerd achterzijde.
Het thema Zonnebloemen was in navolging van Vincent van Gogh populair bij Bergense schilders, maar bij Van Blaaderen schaars. Van Blaaderen dateerde zelden, waarschijnlijk is het een laat werk.
Gerrit Willem van Blaaderen (1873-1935), Pont du Caroussel Parijs
olieverf op doek, afm. 50 x 65 cm, gesigneerd met monogram overlopend in volledige signatuur ‘GWVBlaaderen’ links onder, te dateren najaar 1908.
De Pont du Caroussel is een brug over de Seine gelegen tussen de Pont Royal en de Pont des Arts. Op de achtergrond de koepel van het Panthéon en de twee torens van de Notre-Dame.
Tentoonstelling:
Solotentoonstelling G.W. van Blaaderen februari – maart 1909 bij Kunsthandel C.M. van Gogh aan de Keizersgracht 453 in Amsterdam, catalogusnummer 9 met de titel ‘Brug Parijs’.
NB. Cornelis Marinus van Gogh was een oom van Vincent van Gogh. Vincent had een goede band met zijn oom ‘Cor’, in Vincents brieven vaak ‘C.M’ genoemd.
Herkomst:
Particuliere collectie Alkmaar.
Literatuur en afbeeldingen:
– Kees van der Geer, ‘Gerrit Willem van Blaaderen’, boek bij overzichtstentoonstelling Stedelijk Museum Alkmaar 27-02-2016 tot 28-8-2016.
In het bekende artikel van de kunstcriticus J. Slagter over G.W. van Blaaderen in Elseviers Geïllustreerd Maandschrift 36 (1926), deel 71, pag. 305-313 schrijft Slagter op pag. 308: ‘Dit Fransche werk, licht en kleurig, trok sterk de aandacht toen het in 1908 (is 1909 JL) in den kunsthandel C.M van Gogh in Amsterdam werd tentoongesteld. Het waren weide gezichten langs de Seine met populieren tegen blanke luchten, die zich spiegelen in het vlietende water, in een wemeling van pril lentelicht; het waren composities van huizen in straatjes in het dorp, glooiende akkers achter de huizen met het korte torentje daarboven, maar ook beelden uit Parijs, stille straten tussen tuinmuren of de Seinekaden met paarden en karren.’
Gerrit Willem van Blaaderen (1873-1935), Pont Royal Parijs
olieverf op doek, afm. 50 x 65 cm, gesigneerd met monogram ‘VB’ en ‘G.W. van Blaaderen’ links onder, te dateren najaar 1908.
NB. Opvallend is dat behalve de volledige signatuur ook een monogram op het doek staat. Dat deed Van Blaaderen zelden. Slechts van één ander schilderij is dat bekend, hij maakte het ook in 1908. In de monografie over Van Blaaderen wordt niet over het waarom van dit monogram gesproken.
Tentoonstellingen:
-Solotentoonstelling G.W. van Blaaderen februari – maart 1909 bij Kunsthandel C.M. van Gogh aan de Keizersgracht 453 in Amsterdam, catalogusnummer 15 met de titel Pont Royal Parijs. Catalogusnummer ‘15’ ook op spieraam.
NB. Cornelis Marinus van Gogh was een oom van Vincent van Gogh. Vincent had een goede band met zijn oom ‘Cor’, in Vincents brieven vaak ‘C.M’ genoemd.
-Overzichtstentoonstelling Gerrit Willem van Blaaderen in Stedelijk Museum Alkmaar 27-02-2016 tot 28-08-2016.
Herkomst:
Particuliere collectie Noord-Holland.
Literatuur en afbeeldingen:
– Adriaan Venema, Nederlandse schilders in Parijs, pag. 216 met titel Seinekade.
– Kees van der Geer, Gerrit Willem van Blaaderen, pag. 32 en 33 en op uitvouwbare achterflap van de monografie over Van Blaaderen, met de titel Pont Royal Parijs.
Opmerkingen:
– In het bekende artikel van de kunstcriticus J. Slagter over G.W. van Blaaderen in Elseviers Geïllustreerd Maandschrift 36 (1926), deel 71, pag. 305-313 schrijft Slagter op pag. 308: ‘Dit Fransche werk, licht en kleurig, trok sterk de aandacht toen het in 1908 (is 1909 JL) in den kunsthandel C.M van Gogh in Amsterdam werd tentoongesteld. Het waren weide gezichten langs de Seine met populieren tegen blanke luchten, die zich spiegelen in het vlietende water, in een wemeling van pril lentelicht; het waren composities van huizen in straatjes in het dorp, glooiende akkers achter de huizen met het korte torentje daarboven, maar ook beelden uit Parijs, stille straten tussen tuinmuren of de Seinekaden met paarden en karren.’
– Zowel Dirk Klomp als Adriaan Venema noemen Van Blaaderens voorliefde voor de vissport:
-Klomp, In en om de Bergensche School, pag. 57: ‘Van Blaaderen was een natuurminnaar en een hartstochtelijk jager en visser. Tot zijn dood heeft hij deze takken van sport beoefend; als visscher was hij de vraagbak van de collega’s want zij wisten, dat “Blaar”- zo werd hij kortweg genoemd- zijn vistuig tot in de puntjes had verzorgd en precies kon aangeven, hoe men elke vissoort kon verschalken.’
-Venema, De Bergense School, pag.87: ‘Wie de schilderijen uit deze periode bekijkt, landschappen waarin het water zo’n belangrijke plaats innam met de tere huizengroepen op de achtergrond, vissers op de wallekant ( Van Blaaderen zelf was trouwens een gepassioneerd visser), paarden aan de oevers van de Seine (…). Wel ging hij lichter werken zoals Loosjes-Terpstra al heeft aangeduid, evenals Slagter (…).’
Gerrit Willem van Blaaderen (1873-1935), Tuin in Bergen
olieverf op doek, afm. 70,5 x 54,5 cm, gesigneerd links onder. te dateren ca. 1930.
herkomst: particuliere collectie Heemstede
NB. tot nu toe onbekend werk in het oeuvre van Van Blaaderen
In 1922 liet Van Blaaderen een woning met atelier bouwen aan de Buerweg in Bergen door de architect L. Streefkerk met wie hij bevriend was. Hij werd daarmee de buurman van Charley Toorop, Haar huis heet ‘De Vlerken’, dat van Van Blaaderen ‘Bloemveld’.
Edgar Fernhout (1912-1974), zoon van Charley Toorop, kon buurman Van Blaaderen zich nog erg goed voor de geest halen: ‘Een heel wonderlijke man. De ene keer erg vriendelijk, de andere keer zo afwerend dat je er bijna bang van werd. Mijn moeder kon tamelijk goed met hem overweg, hoewel ze zijn werk niet goed kon plaatsen. Ze zei wel eens tegen me: een gewond dier dat is het. Hij is vreselijk kwetsbaar (…). Eigenlijk was hij de meest pure schilder, die je je kunt voorstellen, want hij gaf totaal niets om de reacties van de mensen op zijn werk. Ik geloof dat hij de laatste jaren van zijn leven ook niets meer wilde verkopen.’
Na zijn huwelijk met Sien Maas en kort daarna de geboorte van hun dochter Mab, zocht het jonge gezin een plek in de natuur waar Van Blaaderen rustig kon werken. Hij schilderde aan de Buerweg zijn achtertuin, eigenlijk een kleine boomgaard, waar ook wel eens schapen liepen.
Klomp zegt er het volgende over in zijn boek over de kunstenaars van de Bergense School: ‘In Bergen waar hij vele jaren werkte, heeft hij mooi werk gemaakt. Vooral zijn tuin aan de Buerweg, met grote liefde door hem aangelegd, diende hem vaak tot een motief.”
Vergelijk ook ‘Ganzen in de boomgaard’, afgebeeld op pag. 122 in de monografie van Kees van der Geer.
‘Bomen’ zijn een constante in het werk van de kunstenaar: vanaf zijn eerste schilderijen rond 1904 die hij in Laren maakte tot zijn latere werk toen hij zich teruggetrokken had aan de Buerweg in Bergen.
Literatuur:
– Cootje Buisman, ‘Gerrit Willem van Blaaderen’ Kranenburghcahier 1. Publicatie bij overzichtstentoonstelling in Museum Kranenburgh Bergen 27-01-1996 tot 05-05-1996
– Kees ven der Geer, ‘Gerrit Willem van Blaaderen’ Boek bij overzichtstentoonstelling Stedelijk Museum Alkmaar 27-02-2016 tot 28-8-2016
Gerrit Willem van Blaaderen (1873-1935), Het uitladen van de vis
aquarel op papier, afm. 59 x 48 cm. te dateren 1927
Na een kort verblijf in 1922 ging Van Blaaderen in 1927 voor een langere periode weer naar Douarnenez, een bij kunstenaars populaire vissersplaats in Bretagne.
De aquarellen die hij daar van vissers in de haven maakte, nam hij mee naar Bergen en hij werkte ze daar in zijn atelier uit tot de bekende schilderijen waar de karakteristieke rode kleding van de vissers scherp afsteekt tegen het blauw van het water. Deze schilderijen bevinden zich bijna allemaal in musea.
Afbeeldingen van ‘Débarquement de la pêche’ vindt u in de monografie van Kees van der Geer over Van Blaaderen, een uitgave bij een overzichtstentoonstelling van het werk van Van Blaaderen in het Stedelijk Museum Alkmaar in 2016. (afbeeldingen 98, 101, 103 en 114)
‘Onze’ aquarel werd geëxposeerd op een tentoonstelling van leden van Arti ‘Studies in elk materiaal’ in het voorjaar van 1929.
N.H. Wolf wijdt in het weekblad ‘De Kunst’ een bespreking aan de tentoonstelling: ‘De tentoonstelling is van eene frischheid en levendigheid, welke aangenaam aandoet.’ Hij vervolgt: ‘En daar al deze studies selekt zijn uitgezocht, staan zij ook ver boven een gemiddelde kwaliteit.’
Op deze verkooptentoonstelling exposeerde Van Blaaderen drie aquarellen. Twee daarvan zouden onze aquarel kunnen zijn ‘Pêcheurs de Bretagne’ en ‘Port de pêche en Bretagne’. Achterop de oude lijst stond een nummer dat overeenkomt met het nummer uit de cataloguslijst. Van Blaaderen gaf deze aquarel de titel ‘Pêcheurs de Bretagne’.
De andere deelnemende kunstenaar boden hun studies te koop aan, Van Blaaderen deed dat niet en dat is in de catalogus aangegeven met een asterisk. De aquarel is niet gesigneerd. Is dat een aanwijzing dat Van Blaaderen hem niet voor de verkoop bestemde?
Gerrit Willem van Blaaderen (1873-1935), Samois-sur- Seine
olieverf op doek, afm. 50 x 60 cm, gesigneerd r.o. te dateren ca. 1910.
Zie voor de jaren dat Van Blaaderen jaarlijks naar Frankrijk reisde de andere schilderijen op deze site die Van Blaaderen in de omgeving van Samois-sur-Seine maakte.
Literatuur: Kees van der Geer ‘Gerrit Willem van Blaaderen’, monografie over de schilder bij een tentoonstelling in Stedelijk Museum Alkmaar in 2016
Gerrit Willem van Blaaderen (1873-1935), Erf te Laren
Olieverf op doek op paneel, afm. 36 x 50 cm, gesigneerd r.o. te dateren 1904
NB. in Stedelijk Museum Alkmaar is een ansichtkaart van dit schilderij te koop.
Voor het eerst tentoongesteld in de kunsthandel van Lion Schulman in de Kerkstraat in Laren in juni/juli 1904. Lion Schulman (1851-1943) was ook kunstschilder en de vader van de bekende schilder David Schulman (1881-1966). David hielp zijn vader in de zaak in Laren.
Van Blaaderen werd in het begin van zijn schilderscarrière beïnvloed door de kunstschilders die in Laren op dat moment wereldsucces hadden: Albert Neuhuys en Anton Mauve. Voor Van Blaaderen was Anton Mauve een belangrijke inspiratiebron. Zie ook het hoofdstuk ‘Naar het land van Mauve’ in de monografie over Van Blaaderen van Kees van der Geer. Anton Mauve op zijn beurt ontleende zijn thematiek aan de Franse schilder Jean-François Millet (1814-1875). Zowel bij Millet als bij Mauve én Van Blaaderen zijn vaak voorovergebogen vrouwen aan het werk afgebeeld. Vergelijk ook het schilderij ‘Koolland’ bij Collectie Verkochte Werken. Van Blaaderen kende ongetwijfeld het beroemde, omstreden schilderij van Millet ‘Arenleessters’ dat te zien was in het Van Gogh Museum op de tentoonstelling ‘Jean François Millet. Zaaier van de moderne kunst’
Gerrit Willem van Blaaderen (1873-1935), Samois- sur-Seine
olieverf op doek, afm. 50 x 61 cm, gesigneerd r.o en met monogram l.o.
te dateren 1908. In dat jaar schilderde Van Blaaderen een aantal schilderijen met dezelfde afmeting. Hij gebruikte in dat jaar een Franse maat spieramen, namelijk 50 x 61 cm, zie sticker achterzijde.
G.W van Blaaderen reisde in de jaren 1908-1912 jaarlijks naar Samois-sur-Seine, vooral in het voor- en najaar.
Daar verbleef het echtpaar in een hotel-restaurant Le Beau Rivage. Dit hotel met tuinen lag aan de oevers van de Seine en was met een bruggetje ‘La Passerelle’ verbonden aan een eilandje. Veel kunstenaars waren Van Blaaderen voorgegaan naar deze plaats.
Onder anderen Maurice Utrillo, Paul Signac, Odilon Redon en Camille Pisarro. Alfred Sisley woonde in het aangrenzende dorp.
Van Blaaderen maakte in Samois-sur-Seine vooral landschappen in een aan het Franse impressionisme verwante stijl. Veel lichter dan dat hij in Nederland deed, de invloed van Sisley is goed te herkennen. Werk van Sisley hing, afkomstig uit de collectie van zijn zwager Cornelis Hoogendijk, aan de muur in zijn landhuis ‘De Maerle’ in Huizen.
In dit werk zien we muurtjes die de landerijen afscheiden. Vooral het gebied tussen Haut-Samois en Bas-Samois, aan de oevers van de Seine, werd regelmatig geteisterd door overstromingen.
Zie ook het hoofdstuk ‘Frans licht’, pag. 28-59 in de monografie over Van Blaaderen van Kees van der Geer bij de tentoonstelling in het Stedelijk Museum Alkmaar en de informatie bij het schilderij ‘Aan de Seine’ bij Collectie Verkochte Werken op deze site. Vergelijk ook de afbeelding in zwart/wit van een vergelijkbaar Frans landschap in het boek van Dirk Klomp over De Bergense School.
Gerrit Willem van Blaaderen (1873-1935), Aan de Seine
Olieverf op doek, 100 x 120 cm, gesigneerd l.o. te dateren 1908
herkomst: familie Van Leeuwen Boomkamp
Tentoonstelling:
Van Gogh, Cézanne, Le Fauconnier en de Bergense School
Stedelijk Museum Alkmaar 29 april- 3 september 2023
afgebeeld in catalogus pag. 94.
NB. In Van Gogh Museum is tot 14 januari 2024 een tentoonstelling van vijf schilders onder wie Van Gogh, Seurat en Signac onder de titel ‘Aan de Seine’. Deze schilders werkten enige tijd in voorsteden van Parijs. Van Blaaderen zo’n twintig jaar later stroomopwaarts de Seine ten zuiden van Parijs. Van Blaaderen is duidelijk geïnspireerd door zijn illustere voorgangers. Bezoek aan de expositie in Van Gogh Museum is zeer de moeite waard!
‘Het Franse werk van Van Blaaderen kenmerkt zich door een volstrekt on-hollandsche voordracht.’, schreef de kunstcriticus J. Slagter in 1926 in Elsevier’s Geïllustreerd Maandschrif. En hij vervolgt: ‘Het zijn wijde gezichten langs de Seine met populieren tegen blanke luchten, die zich spiegelen in het vlietende water, in een wemeling van pril lentelicht.’
Bij zijn artikel beeldt hij Aan de Seine bij Samois af en in welke collectie het schilderij zich bevindt: ‘verzameling Van Leeuwen Boomkamp’.
Pieter van Leeuwen Boomkamp (1871-1956), vriend en zakenpartner van de kunstenaar, kocht het schilderij op de eerste solotentoonstelling van Van Blaaderen direct na zijn terugkeer uit Frankrijk bij de Amsterdamse kunsthandel C.M. van Gogh en het bleef altijd in de familie.
Begin 1908 ging Van Blaaderen met zijn vrouw Riet Hoogendijk voor der eerste keer naar Samois. Het is een pittoresk dorpje aan de meanderende Seine, niet ver van Fontainebleau.
Het echtpaar logeerde in hotel Beau Rivage dat met een bruggetje verbonden is aan een eilandje, alleen te betreden door hotelgasten. Het zou best kunnen dat Riet Hogendijk daar een partijtje tennis speelt met een andere hotelgast!
Over de schilderijen ontstaan in Samois-sur-Seine schrijft Kees van der Geer in zijn monografie over de kunstenaar: ‘Van Blaaderen maakte in Samois een belangrijke ontwikkeling door. Hij vernieuwde zijn palet en baseerde zich op het impressionisme en neo- impressionisme. Zijn werken worden gekenmerkt door het gebruik van lichte, tere kleuren en veel ruimte’.
Dit schilderij is ook afgebeeld in de monografie van Kees van der Geer over de kunstenaar G. W. van Blaaderen.
Gerrit Willem van Blaaderen (1873-1935), Koolland
Olieverf op paneel, afm 23,5 x 32 cm, gesigneerd r.o. te dateren ca. 1904
In 1904 woonde Van Blaaderen in Laren. In de 19e eeuw waren daar al schilders als Jozef Israëls en Anton Mauve neergestreken. Het Gooi was ontdekt als een gebied waar de moderne industriële ontwikkelingen nog niet gaande waren. Samen met o.a. H.J Wolter richtten een groep kunstenaarsvrienden de club Tien op. In het eerste jaar van het bestaan was de club zeer succesvol en werden er ruim 40 werken verkocht op diverse exposities in het land. Waarschijnlijk werd dit paneeltje ook toen verkocht.
Op pag. 20 van de monografie over Van Blaaderen samengesteld door Kees van der Geer staat een grotere versie van ‘ons’ schilderij afgebeeld.
De schilder èn criticus Maarten Krabbé schreef in 1905 in het tijdschrift Op de hoogte, maandschrift voor de huiskamer over dit thema bij Van Blaaderen:
‘Mooi zijn de sterke paarsen en grijzen op de glimmende kolen en uitnemend is het verschiet achter het vrouwtje. ’t Wit van het boerenhuis rechts is bizonder juist van tegenstelling met de fijn blauwe zomerlucht’.